[Điểm sách] The century trilogy Book 1 – Ken Follet

 Bộ 3 quyển tiểu thuyết lịch sử này được đăng ký bản quyển năm 2010 khi tác giả 61 tuổi. Cách đây 10 năm, tôi không nghĩ có ngày mình đọc hợp ý sách chiến tranh, không chỉ một quyển mà con số có thể vẫn tiếp tục tăng lên. Bước qua một độ tuổi nhất định nào đó, những quyển sách tình cảm của Marc Levy hay Nhật thực sẽ thành những quyển mì gói ăn liền đọc cho vui xong trôi tuột đi đâu mất. Bỗng một ngày tự thấy đầu sách về chiến tranh, con người, thiên nhiên đầy kệ. Việc khẩu vị đọc sách đổi cũng như đổi thể loại phim coi. Khi đã qua nhiều năm lăn lóc ngoài đời kiếm tiền, quay lại xem những bộ phim teen, nữ sinh trung học suốt ngày lo điệu đà, kiếm bạn trai tự động bị loại khỏi danh sách phim muốn coi. Vô hình chung, những quyển sách trầm tĩnh, trúc trắc như của Ken Follet lọt qua các vòng lựa sách như đọc lời giới thiệu, đọc chục trang đầu. Đồng cảm với các nhân vật là cái kéo người đọc tiếp tục với quyển sách dày 1000 trang tựa Fall of giants này.

Ngày nhỏ trong nhà có sách gì được phép đọc thì tôi đều ngấu nghiến. “Vắn tắt cuộc đời của Lenin” là một trong số đó. Quyển sách nhỏ giấy cứng mịn, bìa cứng in chữ vàng nhỏ, bọc thêm bìa bên ngoài là quyển sách truyền bá tư tưởng cách mạng điển hình, Lenin trong sách được mô tả hao hao như Bác Hồ, sáng dạ, chăm chỉ, được nhân dân yêu mến. Nhưng khi đọc Ken Follet viết về Lenin và cuộc cách mạng Nga, bạn sẽ bật ngửa với hình tượng mô tả bằng giọng văn “down to the earth”, “matter of fact” trần trụi từ cái nhìn của nhà văn Anh 61 tuổi. Năm tháng, sự kiện và hình dáng của Lenin là những cái duy nhất khớp nhau giữa 2 quyển sách. Không kiểm chứng lại tính xác thực của câu chuyện Ken Follet viết nhưng qua những gì mô tả trong sách về cuộc sống nhân dân Nga thời cách mạng, ta không thấy khác lắm với cuộc sống Việt Nam qua lời kể của ông bà, bố mẹ mà ta vẫn quen nghe danh “thời bao cấp”.

Cậu chuyện của tác giả từng là nhà báo, tổng biên tập này khá khó đọc vì chính trị, lịch sử được đặt cạnh văn học trong cùng 1 quyển sách. Người đọc sẽ dễ bị ngán khi các nhân vật cứ mãi đấu đá, bày binh bố trận trong suốt 4 năm chiến tranh. Dự trù là 2 quyển sau cũng sẽ tiếp tục như vậy.

Nhưng chính cái ngán này cũng mở ra cái hay là vì tập trung chi tiết vào 4 năm chiến tranh của 4 nước Anh, Mỹ, Đức, Nga nên người đọc tiếp cần gần hơn với lịch sử. Bộ sách này có lẽ phù hợp cho sinh viên đại học, học sinh cấp 3 đọc và học môn Văn học hay Lịch sử thay vì dùng thời gian chơi game, đào Bitcoin, chơi Dating app. Mới đây báo tuoitre có bài viết Tinder báo cáo Gen Z (thế hệ sinh năm 1995-2015) rất là cởi mở và tích cực kết bạn qua ứng dụng này. Tinder là một dạng ứng dụng kết bạn tốn phí. Không bỏ ra gần 400k/ tháng thì bạn không thể nhắn tin cho người mình thấy phù hợp hay xem được danh sách những người muốn kết bạn với mình là ai. Vậy những người trẻ Việt Nam 17-25 tuổi đã phải sử dụng tới công cụ ảo để tìm bạn thay vì tìm bạn thật ngoài đời. Đúng là một số liệu hại điện, hại môi trường.

Để lại vấn đề môi trường cho các nhà khoa học, ta quay lại với câu chuyện lịch sử của tác giả người Anh xứ Wales. Nam chính đẹp trai nhất của The Century Trilogy được xây dựng là đại diện của tư tưởng cũ, bảo thủ, coi thường phụ nữ, các nam nữ chính kém đẹp hơn, có cả người khuyết tật, người đồng giới cũng được đưa vào bối cảnh năm 1914 này. Đẹp trai, hào hoa, phong nhã, giàu có cũng không là gì khi không thích ứng với thời đại, quá ích kỷ. Ranh giới phản diện và chính diện mờ nhạt trong hình tượng trai đẹp này là điển hình của suy nghĩ con người. Xấu và tốt có thể đổi chỗ cho nhau bất kỳ lúc nào. Ta làm sao nghĩ được người đàn ông yêu thương mình bỗng có thể trở mặt ngày nào đó, xấu và tốt trong mắt ta thấy chung qui như 2 mặt của 1 đồng tiền, lật mặt trong tích tắc.

Những người phụ nữ trong sách của Ken Follet vừa phải chịu đựng những người đàn ông như vậy, vừa không có tài sản gì trong tay. Qua các tác phẩm văn học ta từng biết mơ hồ về phong trào nữ quyền nhưng đọc The Century Trilogy, tác giả sẽ mô tả cặn kẽ cuộc sống không quyền lợi đó là như thế nào.

Tới đây là tiết lộ đủ nhiều nội dung trong sách, xin kết thúc bài điểm sách về quyển 1 trong bộ 3 quyển được New York Times bình chọn là bán chạy nhất. “The best seller” của tạp chí và “the best book” của người đọc là tùy theo khẩu vị của người đọc.